Q. తెలంగాణలో జరిగిన వందేమాతరం ఉద్యమంలో విద్యార్థులు మరియు యువజన సంఘాల పాత్రను విశ్లేషించండి.

పరిచయం:
నిజాం పాలనలో విద్యార్థులు "ప్రజా భక్తి గీతాల" పేరిట నిజాం ఘనతను ప్రశంసించే పాటలు పాడేలా బలవంతం చేస్తున్న సమయంలో, వందేమాతరం పాడటం ఒక ధైర్యవంతమైన నిరసన చర్యగా మారింది. భారత స్వాతంత్య్ర ఉద్యమ ప్రభావంతో స్ఫూర్తి పొందిన తెలంగాణ విద్యార్థులు, ఈ జాతీయ గీతాన్ని అవినీతిపై తిరుగుబాటు, ఆత్మగౌరవపు చిహ్నంగా మలిచారు. ఇదే 1938లో ప్రారంభమైన వందేమాతరం ఉద్యమానికి నాంది పలికింది.

విషయం:
వందేమాతరం ఉద్యమంలో విద్యార్థులు మరియు యువజన సంఘాల పాత్ర
1. నిజాం ప్రభుత్వ చర్యలపై విద్యార్థుల ప్రతిఘటన
a) జి.ఓ. 53 ప్రకారం ప్రసంగ స్వేచ్ఛ, సమావేశాలపై నిషేధం విధించడంతో ఒక సంక్షిప్తత వాతావరణం ఏర్పడింది.
b) నిజాం వర్ణన చేసే ప్రార్థనలను తప్పనిసరిగా పాడాలన్న నియమం తప్పనిసరి చేసారు. దీనిని నిరాకరించిన విద్యార్థులు శిక్షలు, బహిష్కరణకు గురయ్యారు.
c) దేశవ్యాప్తంగా సాగుతున్న జాతీయ ఉద్యమాల ప్రభావంతో విద్యార్థులు అధికారుల ఆజ్ఞలను ప్రశ్నించడాన్ని ప్రారంభించారు.
2. ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయ విద్యార్థుల నాయకత్వం
a) 1938 దసరా ఉత్సవాల్లో, ఉస్మానియా విద్యార్థులు వందేమాతరాన్ని ఆలపించారు.
b) ప్రభుత్వ నిషేధాలను తృణీకరిస్తూ, దేశభక్తి గీతాలు, భక్తిగీతాలు ఆలపిస్తూ నిరసన కొనసాగించారు.
c) నవంబర్ 28, 1938న వందేమాతరంపై నిషేధం, హాస్టల్స్ నుంచి బహిష్కరణలు విద్యార్థుల్లో ఆగ్రహాన్ని రేకెత్తించాయి.
3. యువజన సంఘాల ద్వారా ఉద్యమం రాష్ట్రవ్యాప్తంగా విస్తరణ
a) ఈ ఉద్యమం వరంగల్, ఔరంగాబాద్, గుల్బర్గా వంటి ప్రాంతాలకు విస్తరించింది.
b) విద్యార్థి సంఘాలు ధర్నాలు, నిరసనలు నిర్వహించాయి. జాతీయ వేషధారణతో తమ అభిమతాన్ని వ్యక్తీకరించారు.
c) ఉర్దూకు ప్రత్యామ్నాయంగా తెలుగుతోపాటు, మరాఠీ, కన్నడ భాషల్లో విద్యను కోరుతూ ఉద్యమం సాగించారు.
4. కఠిన చర్యలు మరియు విద్యార్థుల ధైర్యోపేతమైన స్పందన
a) వేలాది మంది విద్యార్థులను పాఠశాలలు, కళాశాలల నుంచి బహిష్కరించారు.
b) నిజాం ఒత్తిడితో ఆంధ్రా, బనారస్ విశ్వవిద్యాలయాలు వీరికి ప్రవేశాన్ని నిరాకరించాయి.
c) నాగపూర్, జబల్‌పూర్ విశ్వవిద్యాలయాలు వీరికి ఆశ్రయం కల్పించాయి. అటువంటి విద్యార్థులలో దేవులపల్లి వెంకటేశ్వరరావు వంటి వారు తిరిగి వచ్చి విప్లవ ఆలోచనలకు వేదికవయ్యారు.
5. జాతీయ మద్దతు మరియు దీర్ఘకాల ప్రభావం
a) మహాత్మా గాంధీ, జవహర్‌లాల్ నెహ్రూ, సర్దార్ పటేల్, నేతాజీ సుభాష్ చంద్రబోస్ వంటి నాయకులు విద్యార్థులకు మద్దతు తెలియజేశారు.
b) గాంధీగారు వందేమాతరాన్ని ఆలపించే హక్కును ఒక జాతీయ, నైతిక హక్కుగా ప్రకటించారు.
c) ఈ ఉద్యమం తెలంగాణ ప్రజలలో ప్రజాస్వామ్య అవగాహనకు సంకేతంగా మారింది. సమానత్వం వంటి విలువలు భాగం అవ్వడంలో కూడా ఎంతో ప్రభావం చూపించింది.

ముగింపు
తెలంగాణ విద్యార్థులు వందేమాతరంను ధైర్యసాహసాల చిహ్నంగా మలచిన చర్యగా భావించవచ్చు. ఇది కేవలం నిరసన మాత్రమే కాకుండా భవిష్యత్ ఉద్యమాలకు దిశానిర్దేశంగా మారింది. వారి పోరాటం హైదరాబాద్ స్టేట్ కాంగ్రెస్ ఉద్యమాలను ప్రేరేపించడమే కాకుండా, తెలంగాణ రాష్ట్ర ఉద్యమాలకు మౌలిక స్ఫూర్తిని అందించిన ఈ ఉద్యమం భారత చరిత్రలో విద్యార్థుల ప్రభావాన్ని స్పష్టంగా ప్రతిబింబించే శాశ్వత గుర్తుగా నిలిచింది. 

  Embellishment: